S indrom karpalnog tunela predstavlja kompresivnu neuropatiju n. medianusa (središnjeg živca) na nivou karpalnog tunela. Karpalni tunel je koštano-vezivni kanal, čije dno gradi proksimalni red ručja, a krov transverzalni ligament, i kroz koji prolaze i potpuno ga ispunjavaju devet fleksornih tetiva (pregibača prstiju) i nervus medianus. Epidemiološki podaci pokazuju različitu učestalost u opštoj populaciji, 0,1−10%. Svako povećanje tkivne mase u takvoj nerastegljivoj tvorevini značajno povećava pritisak, što dovodi do ishemije nerva i posljedične simptomatologije.
Ovaj sindrom je češći oko 8 puta kod osoba ženskog pola, između 40−50 godina starosti, obično na dominantnoj (desnoj) šaci, a faktori rizika su gojaznost, trudnoća, reumatoidni artritis, alkoholizam, bolesnici koji su na dijalizi. Takođe se javlja kod osoba koje rade vibracionim mašinama ili poslove koji zahtijevaju ponavljane pokrete, dok je češći u određenim sportskim disciplinama (bacači, teniseri, biciklisti).
Bolest se manifestuje bolom, trnjenjem u inervacionom području n. medianusa, prva 31⁄2 prsta (tegoba su pošteđeni mali i unutrašnja strana domalog prsta). Uočava se i nespretnost pokreta šake i prstiju, dok se u kasnijoj fazi ispoljava atrofija mišića tenara (uzvišenja palca). Tegobe su obično izraženije noću, pacijenta bude iz sna, a ublažavaju se kada protrese šaku ili pusti da padne preko ivice kreveta.
Može se podijeliti na akutan i hroničan. Akutni SKT izaziva akutna trauma, najčešće prelomi ručnog zgloba. Hronični SKT može nastati na više načina, obično repetitivnim pokretima i usljed dugotrajnog pritiska na korijen dlanske strane šake.
Faktori rizika su gojaznost, trudnoća, reumatoidni artritis, alkoholizam, bolesnici koji su na dijalizi
Dijagnoza
Dijagnoza se postavlja na osnovu karakteristične anamneze, kliničkog pregleda i dopunskih dijagnostičkih metoda. Postoji više specifičnih testova za SKT: Falenov test, koji se izvodi tako što pacijent savije ruke u laktovima, a potom učini maksimalnu fleksiju ručnog zgloba i tu poziciju zadrži 30−60 sekundi. Test je pozitivan ako nakon tog vremena osjeti mravinjanje u inervacionom području n. medianusa. Darkanov test (kompresija karpalnog tunela) se izvodi direktnim pritiskom na karpalni tunel u trajanju od 30 sekundi, nakon čega počinju tegobe.
Takođe se mogu primijeniti i Tinelov test, ili test vibrometrijom. Radi bolje orijen- tacije može se koristiti Brocmanova podjela SKT na 4 stepena. I stepen − dinamički, tegobe se javljaju samo pri pokretima, nema ih u mirovanju i testovi su negativni; II stepen − blag, pacijent povremeno ima tegobe; III stepen − srednji, kada su simptomi učestali, Falenov i Tinel znak pozitivni; IV stepen − težak, simptomi stalni i izraženi, svi testovi pozitivni. Od dopunskih dijagnostičkih metoda, mogu se uraditi RTG ručnog zgloba ili u nekim slučajevima MR. Dijagnoza se potvrđuje elektromiografijom (EMG).
Oko 80% pacijenata ima prolazno poboljšanje , kod nekih čak do godinu dana. Odsustvo poboljšanja je loš prognostički faktor, pa je i hirurško liječenje kod ovakvih pacijenata manje uspješno
Liječenje
Liječenje ovog sindroma može biti neoperativno i operativno. Neoperativno liječenje podrazumijeva primjenu NSAIL, imobilizaciju ručnog zgloba (noćne udlage), modifikaciju aktivnosti. Takođe se primjenjuju i steroidne injekcije direktno u karpalni tunel. Oko 80% pacijenata ima prolazno poboljšanje, kod nekih čak do godinu dana. Odsustvo poboljšanja je loš prognostički faktor, pa je i hirurško liječenje kod ovakvih pacijenata manje uspješno.
Operativno liječenje se primjenjuje kada izostane uspjeh prethodno navedenih metoda i sastoji se od presijecanja transverzalnog ligamenta. Prestanak bola je praktično trenutni, i stalni u većini slučajeva.
